Nhân sâm là rễ của cây Nhân sâm, nhân sâm có nhiều loại, Để xác định loại sâm người ta căn cứ vào những đặc điểm của nó và dựa trên nhiều yếu tố: Nếu căn cứ vào nguồn khai thác thì Nhân sâm bao gồm Sâm rừng và Sâm vườn; Theo nguồn gốc địa lý thì có Sâm Trung Quốc, Sâm Triều Tiên, Sâm Việt Nam..; Theo cách thức chế biến thì có Sinh sái sâm, Đại lực sâm, Hồng sâm, Bạch sâm... ngoài ra còn có Sâm trà, Sâm lát... tuỳ theo công nghệ bào chế. Ngoài những phẩm chất và công dụng chung, mỗi loại Nhân sâm lại có những đặc tính và  năng lực riêng.

Đặc điểm của nhân sâm rừng

Là loại nhân sâm mọc trong rừng,là loại mọc hoang nên chất lượng tốt. Đặc điểm chính của nhân sâm rừng là: Rễ ngắn và thô, dài bằng hoặc ngắn hơn thân rễ một chút, thường có hai nhánh rễ chính, trông giống hình người, đầu trên có đường vằn ngang nhỏ và sâu; thân rễ nhỏ dài, thường từ 3 – 9cm, phần trên uốn khúc gồ ghề, quen gọi là “rễ cổ nhọn”. Bát rễ dày đặc, phía dưới không có mắt rễ và khá trơn bóng, thường gọi là “rễ tròn”. Rễ râu thưa thớt, dài gấp khoảng 1 – 2 lần rễ chính, dai, khó bẻ gãy, có nốt sần nổi lên rất rõ gọi là “trân châu điểm” hay “hạt trân châu”.

Nhân sâm trồng hoàn toàn khác với nhân sâm rừng về chất lượng

Nhân sâm rừng hiếm và tốt hơn do đó giá thành cũng đắt hơn sâm trồng. Nhưng vì hai loại sâm này có hình dáng giống nhau nên người ta hay lấy Sâm trồng giả mạo là Sâm rừng. Tuy nhiên, nếu người tiêu dùng tinh ý và chịu khó tìm hiểu thì vẫn có thể nhận ra sự khác biệt của chúng qua những đặc điểm sau:

* Đầu rễ của Sâm trồng hơi ngắn, bát rễ tương đối ít, đầu rễ Sâm rừng nhỏ, dài, bát rễ sâu và dày, đầu rễ cong hình giống cổ nhọn, có rễ tròn.

* Thân của Sâm trồng dài, phần vai có các vằn ngang hơi thưa, nông, không liên tục trong khi thân Sâm rừng giống như thân hoàng tinh, dài bằng hoặc ngắn nhỏ hơn, đầu rễ vằn, chỗ vai nhỏ mà sâu, màu đen, phần nhiều có hình xoáy ốc liên tục.

* Vỏ Sâm trồng ráp và xốp giòn, vỏ Sâm rừng mịn và chắc.

* Thân Sâm trồng tương đối nhiều, thường từ 3 nhánh trở lên, trên dưới to nhỏ không đều, thân Sâm rừng chỉ có từ 1 đến 2 nhánh, ít gặp loại có 3 nhánh

* Râu Sâm trồng không có nốt sần hoặc có nhưng không rõ, râu Sâm rừng dài, dai và có nốt trân châu rõ.

Đặc điểm của hồng sâm

Hồng sâm là loại sâm đã qua chế biến, thông thường để chế biến hồng sâm người ta chọn ra những củ sâm to đẹp nặng trên 37g, rửa sạch đất cát, cho vào nồi chưng chín trong khoảng 2 giờ sau đó sấy hoặc phơi khô
Hồng sâm sau khi chế biến thì tinh bột có trong rễ đã chín, khi khô có thể chất trong suốt như sừng, có màu hồng mùi thơm, vị ngọt hơi đắng. Thân sâm hình thoi hoặc gần như hình trụ, phần trên và phần dưới thót lại. Đầu sâm (tức cổ rễ) đôi khi nom có vết sẹo của thân, rễ đôi khi phân nhánh trông như cánh tay, phần dưới có 2 hoặc 3 nhánh trông như chân.

Đặc điểm của bạch sâm

Thường những  củ sâm không đủ tiêu chuẩn để chế biến thành Hồng sâm thì chế thành Bạch sâm nên bạc sâm có giá rẻ hơn so với hồng sâm. Củ sâm được rửa sạch đất cát rồi nhúng vào nước sôi vài phút sau đó tẩm đường vài ngày rồi phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ không quá 600C.
Sau khi chế biến sâm có màu trắng ngà, có vằn hình tia, xốp, mùi thơm, vị ngọt. Rễ chính hình trụ, mập, ngắn; phần đỉnh có thân rễ dài, nhỏ; phía trên có các chỗ lõm hình xoáy trôn ốc đan xen nhau, tuổi đời càng lâu thì thân rễ càng dài, bên cạnh thân rễ thường mọc một hoặc vài sợi rễ. Đầu trên của rễ chính có vằn dày, phía dưới thường phân nhánh.

Cách nhận biết Tây dương sâm

Đây là loại sâm chủ yếu được nhập từ các nước như Mỹ, Canada và Pháp, sâm này cũng có công dụng khá tốt và được người tiêu dùng ưa chuộng, cho nên người ta thường dùng sâm nội để giả mạo là Tây dương sâm kiếm lời. Đặc điểm nhận biết của nó là:

* Thân chính có hình trụ hoặc hình thoi, nặng, chất cứng.

* Rễ còn gọi là đầu rễ, có loại đoạn trên của thân chính có đầu rễ, bát rễ có đốt rõ.

* Vỏ có vằn ngang có thể thấy các vạch nhựa co dạng chấm vàng, tạo thành từng lớp vằn rõ.

* Mặt ngoài có màu vàng nhạt hoặc màu gạo, mặt cắt phẳng, màu trắng ngà hơi bột.

* Vị hơi đắng, khi nhai thấy hơi có cảm giác hăng đắng và có mùi thơm mát đặc trưng của Tây dương sâm.

Sự khác biệt gữa hồng sâm Triều Tiên, Nhật Bản và Trug Quốc

- Hồng sâm Triều Tiên có hình trụ hoặc hình vuông tròn, rễ con thô dài 1,5 – 2cm, đường kính trên dưới gần như bằng nhau, phần lớn là đơn nhánh và rất ít rễ phụ, có màu nâu đỏ hơi đục; Hồng sâm Nhật Bản rễ hơi nhỏ  hơn .
- Hồng sâm Triều Tiên, phần trên thường có màu vàng, vỏ ráp, đoạn giữa và dưới to thô hơn đầu trên, rễ phụ ngắn, thót lại.
 - Hồng sâm Trung Quốc bề mặt trong mờ, màu nâu hồng, thỉnh thoảng có đốm màu nâu sẫm đục, có khía dọc, vân và vết rễ nhỏ, phần trên có các vân tròn.

Cách nhận biết nhân sâm giả

Người ta thường làm nhân sâm giả bằng Đậu đũa dại, Sâm đất, Thương lục, Niễng rừng và Hoa sơn sâm, trong đó Sâm đất và Thương lục là hay được dùng nhất.  Đặc điểm của Sâm đất có hình nón hoặc hình thoi, phân ra nhiều nhánh, dài khoảng 15 – 20cm, đầu đỉnh là gốc sót lại của rễ, khi chưa gia công bề mặt có màu đen nâu, thô ráp nhiều vân, sau khi đã gia công bề mặt có vằn rúm màu vàng nâu, thô ráp, chất giòn, dễ bẻ gãy, có chất keo, trong mờ, vị ngọt. Thương lục có hình trụ, đầu trên khá ráp, xuống dưới nhỏ dần, dài khoảng 20cm, mặt ngoài có màu nâu vàng hoặc nâu đen, đỉnh rễ có gốc sót, chát dai dẻo, khó bẻ gãy, mặt cắt có màu nâu vàng đến nâu đen, không phẳng, có mùi tanh, vị đắng và chua cay.

Tag: nhân sâm tươi, nhân sâm tươi hàn quốc